سلامت جنسی در ناشنوایان به مناسبت هفته جهانی ناشنوایی
یادداشت اختصاصی از حمید مهرابی؛
_دکترای تخصصی روانشناسی سلامت جنسی از دانشگاه لیون فرانسه
_عضو تیم تخصصی سلامت جنسی ازدواج و خانواده کشور
_مدرس و پژوهشگر در لابراتوار فرد، سلامت و اجتماع دانشگاه لیون
یکی از مباحث مهم در حوزه سلامت جنسی، توجه به گروه های اقلیت در جامعه از جمله ناشنوایان است. ناشنوایی، زیر مجموعه ای از معلولیت های حسی است و از آن جا که بر خلاف سایر معلولیت ها، ضایعه ناشنوایی قابل رویت نیست، اینگونه تصور می شود که ناشنوایان هیچ مشکلی به مانند سایر معلولان ندارند. این در حالی است که در میان معلولیت های حسی، حرکتی؛ ناشنوایان به شدت محروم تر هستند، چرا که مشکل اصلی ناشنوایان، معلولیت در ارتباط است. ضعف در خزانه واژگان ، عدم درک مفاهیم انتزاعی، ناتوانی در درک صحیح ضرب المثلها، استعاره ها و اشعار از جمله مصادیقی است که مانع برقراری ارتباط موثر با سایرین شود. و این در حالی است که اغلب اطلاعات جنسی، واژگان جنسی و آموزشهای جنسی با مفاهیم انتزاعی همراه هست که موجب می شود ناشنوایان بیش از سایر گروه معلولین در محرومیت قرار گرفته و ریسک ابتلای به بیماری های مقاربتی، بارداری های ناخواسته، مشکلات جنسی، آزارهای جنسی، و کج فهمی های جنسی در آنان بیشینه باشد. محرومیت شنوایی موجب می شود تا مشکلات جنسی به سایر مشکلات آنها افزوده شده و ایشان را دست کم از داشتن یک زندگی جنسی سالم محروم کند.
به عنوان مثال در پژوهشی که در نیجریه و سویزلند انجام شده بود (گروس ۲۰۰۷یوسافزی؛۲۰۰۴) مشاهده شد که دختران ناشنوا اطلاعات بسیار ضعیفی در خصوص مسایل جنسی در مقایسه با دختران شنوا داشتند. چهل و چهار درصد ناشنوایان نیجریه و پنجاه و شش درصد از دخترهای سویزلندی بیان کردند که اچ آی وی توسط بوسه منتقل می شود. چهل و دو درصد و پنجاه و سه درصد بیان کردند که اچ آی وی با لمس افراد منتقل میشود و سی درصد بیان کردند که محل های کثیف باعث انتقال اچ آی وی می شود، که تمام جواب ها اشتباه هستند.علت اصلی این کج فهمی در گام نخست، محرومیت شنوایی آنان در درک صحیح از اطلاعات جنسی دریافت شده است، و در گام دوم، عدم توجه متخصصین حوزه بهداشت جنسی به این واقعیت است که ناشنوایان نیازمند آموزشهای جنسی ویژه و خاصی هستند تا به واسطه آن مطالب ارایه شده را درک کنند.
به عنوان مثال در خصوص آموزش واژگانی چون: اچ آی وی مثبت(HIV+)، ممکن است فرد ناشنوا با لب خوانی متوجه حرف پزشک بشود و یا با نوشتن پزشک بر روی کاغذ ، متوجه پیام پزشک بشود، اما در اینکه واقعا درک کرده باشد چه خطری وی را تهدید می کند جای شک است. این واقعیت وجود دارد که فرد ناشنوا معنی” اچ آی وی” را نفهمیده ولی به نشانه “مثبت” نگاه می کند و فکر کند “مثبت” در ادامه هر چیز باشد، آن چیز “خوب” است. و بدین ترتیب اصلا عمق خطر و مفهوم HIV+ را درک نکرده و نمی پرسد.
و یا از آنجا که ناشنوایان عمدتاً آنچه را که می بینند بهتر درک می کنند، برای دریافت پاسخ های جنسی خود به پورنوگرافی های در دسترس متوسل شوند که این موضوع نه تنها مشکل آنها را حل نکرده، بلکه می تواند بر سایر مشکلاتشان بیفزاید. در انتها توصیه می شود که بهتر است متخصصین در امر بهداشتی در مواجه با افراد ناشنوا حتماً موارد زیر را در نظر داشته باشند:
۱-نوشتن مطالب دلیل بر این نیست که فرد ناشنوا حتماً می فهمد، چون او از نوشته های شما برداشت های خود را خواهد داشت.
۲- ناشنوایان عمدتا بازگو نمی کنند که متوجه حرف شما نشدم. بنابراین اینکه فرد ناشنوا اذعان می کند که “فهمیدم” دلیل بر این نیست که واقعا فهمیده است و حتما باید از وی بپرسید که آنچه را که فهمیده است بازگو کند.
3- داشتن دانش زبان اشاره توسط فرد متخصص یکی از بهترین راههای ارتباطی با فرد ناشنواست. اگر این دانش را ندارید بهتر است در آموزشهای جنسی خود حتما از مترجم استفاده کنید.
4- به مانند بسیاری از معلولیتها و به واسطه ماهیت هیجانات جنسی، بسیاری از آموزشهای جنسی به بوته فراموشی سپرده خواهند شد. این موضوع در مورد ناشنوایان دو چندان است. برای انتقال صحیح اطلاعات جنسی به فرد ناشنوا، بهتر است آن را در دفعات مختلف، بارها و بارها تکرار کنید.
